به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «فرهنگ جامع امثال و سخنان تاتی اشتهارد» نوشته و تحقیق محمدحسین شاه بیگ به تازگی در ۶۰۵ صفحه توسط انتشارات ارشدان منتشر و راهی بازار نشر شده است.
این فرهنگ لغت حاوی معنا، معنا و کاربرد حدود دو هزار ضرب المثل و اصطلاح گویش استریدی است. برای نمایش صحیح تلفظ کلمات از نویسه گردانی که در بین المللی IPA استفاده می شود. در پایان کتاب، کنایه ها، تشبیهات، دعاها، فحاشی ها، دژاوو و لعن ها با معنی و شرح مختصری در عنوان «تعلیق» طبقه بندی شده است.
زبان تاتی ایران یا تاتی جنوبی یکی از زبان های ایرانی شاخه شمال غربی است. در گذشته گویش های این زبان از آذربایجان تا خراسان شمالی را در بر می گرفت، اما امروزه زبان ترکی آذربایجانی و فارسی جایگزین آن شده است و گویش های تاتی تنها در برخی مناطق شمال غربی ایران باقی مانده است و محققان معتقدند که عمدتاً این زبان به حاشیه رانده شده و به دلیل تسلط زبان ترکی آسیب دیده است. از آنجایی که این زبان برای جهانیان ناشناخته بود، این زبان در دوران مهمی مانند سال های دفاع مقدس مورد استفاده قرار گرفت.
گفته می‌شود در سال‌های آتش و خون، اطلاعات عراق توانست رمز و رمز رزمندگان اسلام را کشف کند و به همین دلیل بسیاری از راهبردها و حتی عملیات‌های نیروهای ایرانی برملا شد. یک تصمیم، به جای مسئولیت شنود بی سیم، مسئولیت را به جنگنده ها و نیروهای تات دادند. این زبان به قدری برای ارتش رژیم بعث و نیروهای مخابراتی آنها نامفهوم بود که نتوانستند هیچ یک از مکالمات عملیاتی سپاه اسلام را که تا پایان جنگ به زبان پخش می شد، رمزگشایی کنند.
بزرگترین شهر زبان تات در جهان تاکستان است و استان قزوین ایران به فرهنگ تات معروف است، اما یکی از شهرهایی که زبان و فرهنگ تات هنوز توسط مردم حفظ شده است اشتهارد در استان البرز است که البته با منطقه تات هم مرز است. استان قزوین گویش اشتردی یکی از گویش های تاتی ایران است که قدمتی بسیار طولانی دارد و ویژگی های زبانی کهن را حفظ کرده است. یکی از ویژگی های این گویش، ساخت ارگاتیو است که در افعال متعدی گذشته و حال به صورت نظام های استمراری کامل و ناقص ظاهر می شود.
در این گویش واژه ها از نظر ارجاع و معنا با یکدیگر تفاوت دارند. این تمایز را می توان در اسم، فعل، صفت، ضمایر و حتی نام اشیا و رویدادها مشاهده کرد. در این گویش علاوه بر تطبیق فعل با نهاد، تطبیق فعل با مفعول از نظر شخص، عدد و جنسیت نیز وجود دارد..